Ποιοί είναι οι λόγοι που οδηγούν πιο συχνά ένα ζευγάρι στην απόφαση για διαζύγιο? Υπάρχουν τρόποι να τους αποφύγουμε? Τι πρέπει να προσέξουμε και τι να αποφύγουμε για να αποτρέψουμε το γεγονός?
Έχουν γίνει χιλιάδες μελέτες σε παγκόσμιο επίπεδο για τους λόγους που χωρίζει ένα ζευγάρι και έχουν γραφτεί πάρα πολλά άρθρα. Οι περισσότεροι από τους λόγους αυτούς είναι διαχρονικοί, εκτός από αυτούς που εκφράζουν κάποια σημεία των καιρών μας, όπως ο σύγχρονος τρόπος ζωής, τα social media κλπ. Μπορεί στην εποχή των γονιών μας ή ακόμα και των παππούδων μας τα διαζύγια να ήταν λιγότερα, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπήρχαν στις σχέσεις εξίσου σημαντικά προβλήματα και λόγοι διαζυγίου, όπως υπάρχουν και σήμερα. Ας αναφέρουμε παρακάτω τους πιο σοβαρούς λόγους που οδηγούν πιο συχνά ένα ζευγάρι στην πόρτα του δικηγόρου.
Γονείς και τρίτα πρόσωπα
Οι γονείς επηρεάζουν σε πολύ μεγάλο βαθμό το ζευγάρι χωρίς να το θέλουν στις περισσότερες περιπτώσεις. Καλό θα είναι να υπάρχουν οριοθετήσεις από την αρχή για την ιδιωτική ζωή του ζευγαριού. Είναι πολύ φυσικό ως ένα βαθμό να επεμβαίνουν στην καθημερινότητα της ζωής τους, αφού εκ των πραγμάτων υπάρχουν πολλά πράγματα που μοιράζονται με το ζευγάρι, όπως τα εγγόνια, η βοήθεια στο σπίτι και παιδιά, τυχόν χρηματική υποστήριξη κλπ. Πάντα όμως θα πρέπει να υπάρχουν κόκκινες γραμμές και να τηρούνται πιστά. Ο τρόπος που μεγαλώνει το ζευγάρι τα παιδιά, η διαπαιδαγώγηση, ο τρόπος που συμπεριφέρεται το ζευγάρι και γενικότερα η λειτουργία της οικογένειας είναι καθαρά υπόθεση του ζευγαριού και αφορά μόνο αυτούς. Πρέπει να αποφασίζετε από κοινού, μακριά από προκαταλήψεις και στερεότυπα που τυχόν κουβαλάτε από τους γονείς σας και να λειτουργείτε αυτόνομα.
Καταπίεση
Εδώ θα μπορούσαν να αναφερθούν χιλιάδες παραδείγματα του τι σημαίνει καταπίεση για τον έναν από τους δύο συντρόφους και ταυτόχρονα όλα αυτά να αποτελούν ενδείξεις ενδιαφέροντος και αγάπης για τον άλλον σύντροφο. Μια ένδειξη αγάπης ή μια χειρονομία που κάνει κάποιος όταν νοιάζεται για τον άλλον μπορεί πολύ εύκολα να ερμηνευθεί ως καταπίεση. Τα όρια πολλές φορές είναι δυσδιάκριτα και θα πρέπει το ζευγάρι να λειτουργεί με μεγάλη διαλλακτικότητα για να κρατά τις ισορροπίες. Παντού υπάρχουν γκρίζες ζώνες και το να είναι κάποιος απόλυτος σε κάποια πράγματα δεν βοηθάει καθόλου. Αν για παράδειγμα ο σύζυγος θέλει να αγοράσει μηχανή και η σύζυγος του γκρινιάζει, τότε φυσικά αυτό θα θεωρηθεί καταπίεση και θα δημιουργηθεί σύγκρουση. Αν όμως η γυναίκα έχει στο μυαλό της φοβίες και ανασφάλειες σχετικά με τα ατυχήματα που συμβαίνουν συχνά και την σωματική ακεραιότητα του άντρα της και απλά ανησυχεί, τότε αυτόματα μπαίνει σε μια γκρίζα ζώνη που αν τη διακρίνει ο σύζυγος, η διένεξη θα πάρει άλλη τροπή. Επειδή όμως στο γάμο αυτό δεν συμβαίνει συχνά κι επειδή αυτά τα μικρά καθημερινά προβλήματα με τον καιρό διογκώνονται μέσα στο μυαλό μας και παίρνουν πολύ μεγαλύτερες διαστάσεις απ΄ότι έχουν πραγματικά και συσσωρεύονται, στο τέλος δημιουργούν ένα ή πολλά ρήγματα που είναι πολύ δύσκολο να κλείσουν και η μόνη πιθανή λύση είναι το διαζύγιο. Το ιδανικό για μια καλύτερη συμβίωση θα είναι και τα δύο άτομα να έχουν τον χρόνο τους και τον χώρο τους για τον εαυτό τους και κυρίως να υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη και διάλογος. Ακούγεται εύκολο και είναι χιλιοειπωμένο αλλά στην πράξη είναι αρκετά σύνθετο και δύσκολο να εφαρμοστεί. Είναι όμως αυτό που κάνει την διαφορά…
Απιστία
Από τις πιο συχνές αιτίες διαζυγίου εδώ και δεκαετίες. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των γυναικών που διαπράττουν μοιχεία σε σχέση με παλιότερα έχει ανέβει θεαματικά. Σε αυτό έχει συμβάλλει ο σύγχρονος τρόπος ζωής και τα social media, όπως και η σεξουαλική απελευθέρωση σε συνδυασμό με την μείωση των ηθικών φραγμών που υπήρχαν παλιότερα. Πάντως είναι γεγονός πως όταν η απιστία εμφανιστεί σε ένα ζευγάρι, δύσκολα ανατρέπεται η πορεία προς τον χωρισμό. Πολλοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι μέσα από τον διάλογο και την αυτοκριτική μπορεί να μπει μία καινούργια βάση στη σχέση ώστε να προσπαθήσει το ζευγάρι να μείνει ενωμένο, αλλά στην πράξη αυτό αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολο. Όταν χάνεται η εμπιστοσύνη και αισθάνεται κάποιος προδομένος και πληγωμένος, δεν έχει και πολλές ελπίδες να ανακάμψει και προτιμά το διαζύγιο. Πολλές φορές προσπαθεί να συγχωρέσει τον άλλον πραγματικά, αλλά επειδή δεν μπορεί να ορίσει κάποιος το μυαλό του και τις σκέψεις που έρχονται, στην πράξη αυτό είναι δύσκολο. Και είναι ίσως ο μόνος τρόπος για να ξεπεραστεί μια απιστία. Κάποιοι άνθρωποι είναι πιο μεγαλόψυχοι και πιο διαλλακτικοί και συγχωρούν πιο εύκολα, ή έστω δίνουν και δεύτερες ευκαιρίες. Αν αυτό πετύχει, τότε η σχέση μπορεί να συνεχιστεί με μεγάλη επιτυχία.
Ασυμφωνία χαρακτήρων
Υψηλό ποσοστό διαζυγίων και από αυτή την αιτία που άλλοτε υπάρχει από τα πρώτα χρόνια της σχέσης και άλλοτε εμφανίζεται σταδιακά μετά την δεύτερη δεκαετία. Είναι άμεσα συνυφασμένη με την ρουτίνα, με την έλλειψη διαλόγου και πολλές φορές με την καταπίεση. Πολλές φορές η ασυμφωνία χαρακτήρων κουκουλώνεται και παραμερίζεται τα πρώτα χρόνια της σχέσης επειδή τα παιδιά είναι μικρά και η ατμόσφαιρα στο σπίτι είναι πιο θετική και πιο πρόσχαρη από μόνη της. Όταν τα παιδιά μεγαλώνουν και το ζευγάρι περνά περισσότερες ώρες μόνο του, τότε βγαίνουν σιγά σιγά στην επιφάνεια όλες οι πτυχές του προβλήματος. Οι καβγάδες γίνονται ολοένα και πιο συχνοί και πιο έντονοι, οι προκαταλήψεις του ενός για τον άλλον εδραιώνονται και στο τέλος οι αφορμές για καβγά μπορεί να είναι μηδαμινές και ανύπαρκτες. Φυσικά μπορεί να αντιμετωπιστεί με τον διάλογο αλλά θέλει αρκετό χρόνο και διάθεση και από τους δύο. Αν υπάρχει πραγματική αγάπη ανάμεσα στο ζευγάρι, είναι κάτι που αντιμετωπίζεται ακόμη πιο εύκολα με την βοήθεια ενός ψυχολόγου. Μέσα από τις συνεδρίες το ζευγάρι ανακαλύπτει τις αφορμές και τις αιτίες του κακού, καθώς και τους κατάλληλους τρόπους για να το αντιμετωπίσει.
Ζήλεια
Η ζήλεια είτε ως παθολογικό αίτιο και κομμάτι του χαρακτήρα ενός ανθρώπου είτε ως επίκτητο χαρακτηριστικό, είναι από τις πιο δύσκολες αιτίες χωρισμού ως προς την αντιμετώπισή της. Ο σύντροφος που ζηλεύει μπορεί να παραλογίζεται και να καταπιέζει αφόρητα τον άλλον, σε τόσο μεγάλο βαθμό που στο τέλος να τον αναγκάζει να χτυπήσει την πόρτα του δικηγόρου. Ίσως κάποιες φορές στην αρχή να εμφανίζεται ως απλό ενδιαφέρον προς τον άλλον και σιγά σιγά να διογκώνεται. Ο σύντροφος γίνεται κτητικός και πιεστικός, καταπιέζει τον άλλον αφόρητα ως προς την κάθε του κίνηση, είτε έχει να κάνει με μια έξοδο με φίλους είτε ακόμα και στις απλές καθημερινές δραστηριότητες όπως είναι η δουλειά, τα ψώνια κλπ. Αυτή η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του άλλου είναι που δημιουργεί ένα ρήγμα στη σχέση που δύσκολα μπορεί να αποκατασταθεί. Μάλιστα πολλές φορές η ζήλεια παίρνει μορφές λεκτικής, ψυχολογικής ή ακόμα και σωματικής κακοποίησης. Τότε πλέον είναι η ώρα να παρέμβει ένας επαγγελματίας σύμβουλος γάμου ή ψυχικής υγείας ώστε να αποφευχθεί αν είναι δυνατόν το διαζύγιο.
Ρουτίνα
Μια ακόμη μεγάλη πληγή της μακροχρόνιας συμβίωσης είναι η ρουτίνα. Η συνήθεια και η καθημερινότητα καταστρέφουν τον έρωτα και τον ενθουσιασμό. Μηδενίζουν την σεξουαλική διάθεση, την όρεξη για κουβέντα και παρέα και κάθε άλλου είδους συζυγική δραστηριότητα. Αυτό οδηγεί στην σιωπή και στην απομόνωση μεταξύ των συμβίων και αναπόφευκτα στο διαζύγιο. Πολλά ζευγάρια φτάνουν στο σημείο να μην μιλάνε πλέον μεταξύ τους και να κάθονται στο ίδιο σπίτι σαν συγκάτοικοι είτε γιατί φοβούνται να ξεβολευτούν είτε γιατί δεν θέλουν να τραυματίσουν ψυχολογικά τα παιδιά τους. Σε αυτήν την περίπτωση δεν υπάρχει τρόπος θεραπείας. Οι ψυχολόγοι και οι σύμβουλοι γάμου δεν μπορούν να προσφέρουν μεγάλη βοήθεια. Συνήθως η λύση είναι ο χωρισμός ακόμα και σε μεγάλες ηλικίες. Είναι πολύ συχνό φαινόμενο να βλέπουμε ζευγάρια να χωρίζουν σε ηλικίες 45 έως 55 ετών. Πολλοί από αυτούς ξαναφτιάχνουν νέες σχέσεις με άλλους συντρόφους και περνάνε το υπόλοιπο της ζωής τους με πολύ καλύτερη ποιότητα ζωής. Κι εδώ το μυστικό είναι η καλή επικοινωνία. Όταν υπάρχει πραγματική αγάπη σε ένα ζευγάρι, βρίσκουν από μόνοι τους τρόπους και προσαρμόζονται στη νέα πραγματικότητα. Από μια ηλικία και μετά που τα παιδιά μεγαλώνουν και δεν χρειάζονται πλέον την καθημερινή φροντίδα των γονιών, ξεκινάει το ζευγάρι κάποιες άλλες δραστηριότητες όπως είναι τα ταξίδια, οι εκδρομές, τα αθλήματα, τα χόμπυ κλπ. Και πάντα ο κοινός παρονομαστής που σώζει την κατάσταση είναι οι κοινές παρέες και οι καλοί φίλοι. Ένα ζευγάρι που έχει ανοικτό σπίτι και συχνή επικοινωνία και εξόδους με φίλους σε συνδυασμό με διάφορες προσωπικές δραστηριότητες, είναι πολύ πιο πιθανό να μην βιώσει την ρουτίνα με τον ίδιο τρόπο από ένα ζευγάρι που έχει παραιτηθεί από τα κοινά και έχει απομονωθεί.
Σεξουαλική ζωή
Η υγιής σεξουαλική ζωή αρχίζει και φθίνει μετά τα πρώτα χρόνια συμβίωσης. Έρχεται κορεσμός, μειώνεται η διάθεση και το σεξ έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Έτσι ξεκινάνε σιγά σιγά και τα προβλήματα. Απομακρύνεται ο ένας από τον άλλο και φτάνουμε στο σημείο που ψάχνει κανείς για το ζητούμενο έξω από τον γάμο στο πρόσωπο ενός τρίτου ατόμου. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι που προτείνουν οι ειδικοί και οι επιστήμονες για την αντιμετώπιση του φαινομένου και βοηθάνε κατά πολύ στις περισσότερες περιπτώσεις. Εξάλλου ζούμε σε εποχές με λιγότερες ηθικές αναστολές από παλιότερα και είναι ευκολότερο για ένα ζευγάρι που είναι πιο ανοικτόμυαλο να καθοδηγηθεί ώστε να ξεπεράσει κάποιες δυσκολίες που αφορούν την ερωτική επικοινωνία του. Πάντως είναι γεγονός ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, το άγχος και οι αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις, επιδεινώνουν την κατάσταση από τα πρώτα κιόλας χρόνια. Τα παιδιά, η ρουτίνα, η ανεργία, τα οικονομικά προβλήματα, η παχυσαρκία, τα εξαντλητικά ωράρια, το κάπνισμα, το αλκοόλ και η διατροφή είναι κάποιοι από τους παράγοντες που ευθύνονται για την όξυνση του φαινομένου. Πολλά ζευγάρια από μια ηλικία και μετά συμβιβάζονται με μια μέτρια ή και ανύπαρκτη σεξουαλική ζωή και άλλα όχι, οπότε και οδηγούνται στον δικηγόρο. Εδώ παίζει μεγάλο ρόλο η προσωπικότητα και η ερωτική λίμπιντο του καθενός, οπότε κάθε περίπτωση είναι και διαφορετική ως προς την αντιμετώπισή της.
Διαπαιδαγώγηση των παιδιών
Το μεγάλωμα των παιδιών δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Είναι ο νούμερο ένα λόγος για καθημερινές προστριβές και πιθανές συγκρούσεις ανάμεσα στο ζευγάρι. Ο τρόπος που θέλεις ο καθένας να μεγαλώσει τα παιδιά του διαφέρει και αν δεν υπάρχει πολύ καλή επικοινωνία στους γονείς και ωριμότητα, είναι πολύ εύκολο να δημιουργηθούν εντάσεις. Όταν ένας γονιός είναι πιο ελαστικός με τα παιδιά του σε όλα τα δρώμενα της καθημερινότητάς τους, όπως είναι το διάβασμα, ο τρόπος που παίζουν, τα παιχνίδια που διαλέγουν, η καθαριότητά τους, το ωράριό τους και ο τρόπος που λειτουργούν γενικότερα, τότε καταλαβαίνουμε ότι μπορεί να μην ταιριάζει και τόσο με κάποιον που είναι λίγο πιο αυστηρός ή τυπικός στην λειτουργία του σαν άνθρωπος. Έπειτα υπάρχουν και οι πιο σοβαρές αποφάσεις που πρέπει να λαμβάνονται καθημερινά όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, όπως είναι οι φίλοι που θα συναντήσουν, οι εξωσχολικές δραστηριότητες που θα ακολουθήσουν, τα χόμπι τους, τα φροντιστήρια, οι εκπαιδευτικές κατευθύνσεις που θα πάρουν και ούτω καθ΄εξής. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι η διαπαιδαγώγησή τους είναι τόσο σύνθετη και πολυδιάστατη που αποτελεί καθαρή πρόκληση. Πολλοί επιστήμονες έχουν να προτείνουν διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης στοχεύοντας στον παιδικό ψυχισμό κι έχουν γραφτεί χιλιάδες βιβλία και συγκράματα για τον σωστό τρόπο συμπεριφοράς των γονιών απέναντι στα παιδιά τους. Αυτό όμως είναι δύσκολο να εφαρμοστεί στην πράξη από πολλούς γονείς και το γεγονός αυτό από μόνο του δημιουργεί περισσότερο άγχος. Δεν μπορείς να κάνεις κάποια πράγματα ακολουθώντας οδηγίες από το εγχειρίδιο. Δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια, ούτε και το περιβάλλον και τα βιώματα του καθενός. Προσωπικά, θα έλεγα ότι τα παιδιά χρειάζονται περισσότερο από τους γονείς τον χρόνο τους για παιχνίδι, για βόλτα, για διάβασμα και γενικά για παρέα. Το να περνάς χρόνο με τα παιδιά σου και να τους προσφέρεις απλά την αγάπη σου, είναι αυτό που θα τα κάνει ευτυχισμένα. Θα είναι πιο ισορροπημένα σαν άνθρωποι μεγαλώνοντας και με πιο ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Πολλοί γονείς λόγω έλλειψης χρόνου, προσφέρουν στα παιδιά τους περισσότερα υλικά αγαθά, προσπαθώντας έτσι να αναπληρώσουν τον χρόνο που δεν έχουν να δώσουν στα παιδιά τους. Ακόμα ένα λάθος που κάνουν πολλοί γονείς είναι να ακούν τους δικούς τους γονείς για το τι πρέπει να κάνουν και μπαίνουν έτσι σε στερεότυπα και προκαταλήψεις που δεν βοηθάνε πουθενά. Το ζευγάρι θα πρέπει να λειτουργεί αυτόνομα και να μην αφήνει τρίτους να το επηρεάζουν. Θα πρέπει οι γονείς να βασίζονται στα δικά τους αισθήματα και στην δική τους λογική για να είναι πρώτα αυτοί ικανοποιημένοι και αυτό με την σειρά του θα φέρει την ικανοποίηση και στα παιδιά. Τέλος, ένας ακόμα πολύ σημαντικός παράγοντας είναι να συμμετέχουν και οι δύο γονείς εξίσου στο μεγάλωμα και την καθημερινή φροντίδα τους, όσο τους το επιτρέπει ο διαθέσιμος χρόνος του καθενός. Αν ο ένας από τους δύο αναλαμβάνει δυσανάλογα πολύ περισσότερες υποχρεώσεις από τον άλλον, θα έχει το συνεχώς ως παράπονο. Θα αισθάνεται αδικημένος και θα δυσανασχετεί δημιουργώντας εντάσεις.
Εθισμός με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Τα social media έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας. Ο εθισμός ενός ή και των δύο με αυτά μπορεί αυτόματα να επιφέρει εντάσεις και τσακωμούς στο ζευγάρι, είτε επειδή κάποιος παραμελεί τις υποχρεώσεις του (εργασιακές και οικογενειακές) είτε γιατί μπορεί να οδηγηθεί πιο εύκολα στην απιστία. Ο πειρασμός είναι μεγάλος για να τον αποφύγει κανείς και η αντιμετώπιση του φαινομένου μοιάζει με εκείνη των αλκοολικών ή των εθισμένων στον τζόγο. Το να παραμελεί κάποιος την δουλειά του, τις δουλειές του σπιτιού, την διαπαιδαγώγηση των παιδιών ή ακόμα και τον σύντροφό του, δημιουργεί αναπόφευκτα προβλήματα. Η ανάθεση του προβλήματος σε κάποιον ψυχολόγο είναι μια καλή λύση. Μέσα από τις συνεδρίες και την ψυχολογική υποστήριξη μπορεί να μάθει κανείς πως να διαχειριστεί καλύτερα αυτό το πρόβλημα.
Οικονομικά προβλήματα
Η οικονομική ανέχεια φέρνει μια πληθώρα προβλημάτων που συνήθως δημιουργεί οριστική ρήξη στη σχέση. Η φτώχια φέρνει γκρίνια έλεγε το παλιό γνωμικό και θα συμφωνούσαμε απόλυτα. Τα έξοδα του σπιτιού, των παιδιών, και γενικότερα η οικονομική διαχείριση ανατρέπει τις ισορροπίες του ζευγαριού. Αν δεν υπάρχει ένας κοινός στόχος και καλή συνεννόηση, τότε προκαλούνται τριβές και συγκρούσεις. Πολλά ζευγάρια χωρίζουν επειδή δεν τα βρήκαν στα οικονομικά, χωρίς να είχαν κάποιο άλλο ουσιαστικό πρόβλημα στη σχέση τους. Η αντιμετώπιση του προβλήματος έχει να κάνει καθαρά με την λογική, την διαλλακτικότητα και την καλή επικοινωνία.
Υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά όλοι οι παραπάνω λόγοι διαζυγίου? Η απάντηση σε μερικές περιπτώσεις είναι αρνητική. Αν για παράδειγμα ένας άνθρωπος είναι από την φύση του επιρρεπής στην απιστία ή έχει πολύ ανεπτυγμένη σεξουαλική λίμπιντο, δύσκολα μπορείς να τον κάνεις να ενθουσιαστεί με έναν σύντροφο που είναι μαζί πολλά χρόνια και να του μείνει πιστός. Το ίδιο συμβαίνει και με διάφορες παθογένειες όπως είναι ο τζόγος, η ζήλεια και ο βίαιος χαρακτήρας. Έτσι συμπεραίνουμε ότι ίσως κάποιες φορές η επιλογή του διαζυγίου να είναι μονόδρομος. Είναι καλό να επιμένουμε και να επιμείνουμε να σώσουμε το γάμο μας και να κάνουμε αμοιβαίες υποχωρήσεις και θυσίες, αλλά μέχρι ένα σημείο. Από κει και πέρα μπορεί να είμαστε απλά δυστυχισμένοι και να πρέπει αναγκαστικά να προχωρήσουμε στο επόμενο βήμα. Να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή μας με ότι αυτό συνεπάγεται.